Substancje słodzące sztuczne

Do grupy sztucznych słodzików zaliczany: aspartam, cyklaminiany, sacharynę i jej sole, sukralozę oraz acesulfam-k.

• Sztuczne słodziki

Aspartam [ 951] to jeden z najczęściej używanych słodzików. Chemicznie aspartam jest estrem metylowym dipeptydu składającym się z dwóch występujących naturalnie reszt aminokwasowych – fenyloalaniny i kwasu asparaginowego. W silnie kwaśnym lub alkalicznym środowisku, jakie występuje w różnych częściach układu pokarmowego człowieka, hydrolizuje on najpierw do wolnego dipeptydu i metanolu. Dipeptyd rozkłada się następnie na wolne aminokwasy, a metanol utlenia się do formaldehydu i kwasu mrówkowego. Jest ok. 200 razy słodszy od sacharozy, dlatego używa się go w bardzo małych ilościach, co wiąże się ze znacznie zmniejszoną kalorycznością potraw czy napojów zawierających ten słodzik. Niestety wadą aspartamu jest to, że jego właściwości nie pozwalają na używanie go w wysokich temperaturach, do słodzenia wrzątku, gdyż rozkłada się w wysokich temperaturach, tracąc swoja słodycz. Słodzić nim można napoje zimne lub przestudzone. Aspartam zawierają słodziki handlowe takie jak: Sussina Gold, Diaspam itp.

Aspartam od lat budzi kontrowersje. Badania wykazały, że używanie aspartamu może powodować: napady padaczki, depresje, częstoskurcz serca, bóle i zawroty głowy, wysypki, przyczynia się do zwiększenia masy ciała, trudności w oddychaniu, a nawet może powodować utratę smaku, słuchu, bezsenność oraz wywoływać problemy z widzeniem. Spożywanie aspartamu jest stosunkowo niebezpieczne dla ludzi cierpiących na fenyloketonurię, czyli niezdolność do metabolizowania - fenyloalaniny (jednego z dwóch aminokwasów wchodzących w skład aspartamu). ADI dla Aspartamu wynosi >40 mg/kg masy ciała na dzień.

Cyklaminiany [E 952] to popularne substancje słodzące, słodsze od sacharozy około 50 razy. Zaletą cyklaminianów jest to, że wykazują się one stosunkowo dużą odpornością na wysokie temperatury i dlatego można je wykorzystywać podczas obróbki termicznej tj. gotowanie czy pieczenie. Wadą cyklaminianów jest nieprzyjemny posmak w ustach przy dużych stężeniach. Badania wykazały, że bakterie jelitowe część cyklaminianów przekształcają do szkodliwej formy cykloheksyloaminy, którą podejrzewa się o działanie rakotwórcze. Słodziki, które zawierają te substancje to: Clio, Huxol. ADI dla cykloaminianów wynosi 11 mg/kg masy ciała na dzień.

Sacharyna [E 954] i jej sole są około 550 razy słodsze od cukru. Wadą sacharyny jest to, że zostawia metaliczny, lekko gorzki posmak w ustach. Sacharyna nie ulega metabolizmowi w organizmie. Sacharyna znajduje zastosowanie w diecie dla cukrzyków, gdy trzeba obniżyć ilość spożywanego cukru. Od 1981 roku sacharyna znajduje się na liście FDA jako potencjalny związek kancerogenny. Na ten związek szczególnie powinny uważać kobiety w ciąży, bowiem sacharyna przenika do płodu. U niektórych osób może ona zwiększać ryzyko powstania nowotworów. Najbardziej podatni są palący mężczyźni. Ilość sacharyny, jaką można użyć do produktów jest (w USA) określona przez przepisy. Badania przeprowadzone na zwierzętach w 1996 roku wykazały, że sacharyna powoduje zmiany w aktywności enzymów biorących udział w formowaniu się tłuszczu. U szczurów karmionych sacharyną ilość tłuszczu wzrosła. Oczywiście potrzebna jest większa ilość badań, aby to potwierdzić. W Kanadzie np. używanie sacharyny jest zabronione. Substancje te zawierają produkty handlowe tj Sussina Gold, Clio, Huxol. Średnio ludzie spożywają 50 mg sacharyny dziennie. ADI wnosi 5 mg/kg masy ciała na dzień.

Suklaroza [E 955] to substancja otrzymywana z cukru, w której trzy grupy hydroksylowe zostały podstawione atomami chloru. Nie jest metabolizowana przez organizm. Sukraloza jest 600 razy słodsza od cukru. Jej zaletą jest odporność na wysokie temperatury i aktywność w szerszym zakresie pH, dlatego można ja stosować do wypieków i w kwaśnych napojach. Uważa się, że sama sukraloza nie jest szkodliwa, ale niestety rozkłada się na związki, które są szkodliwe dla organizmu ludzkiego: chloroglukozę i chlorofruktozę. ADI wynosi >15 mg/kg masy cała na dzień. Słodziki zawierające tę substancję nosi nazwę handlową Splenda.

Acesulfam K [E-950] jest to substancja ok. 200 razy słodszy od cukru. Związek ten nie ulega metabolizmowi w organizmie. Acesulfam K jest odporny na wysokie temperatury. Można używać go do pieczenia i gotowania. Związek ten jest wykorzystywany do produkcji napojów, ciast i produktów o obniżonej kaloryczności. ADI dla tej substancji wynosi 9 mg/kg masy ciała na dzień. Dotychczas nie zaobserwowano działań niepożądanych po spożyciu żywności słodzonej acesulfamem – K. Słodzik ten był badany przez wiele lat i nie zanotowano żadnych skutków ubocznych. Na temat szkodliwości jego spożycia istnieją jednak kontrowersje. Po przeprowadzeniu testów na toksyczność i rakotwórczość, acesulfam został dopuszczony do handlu na terenie USA i UE.

Uwaga :
Kobiety w ciąży nie powinny stosować słodzików. Dotyczy to też osób starszych, małych dzieci oraz chorych na fenyloketonurię.

Źródła:

1.Tadeusz Wolski; Agnieszka Najda - Substancje słodzące pochodzenia naturalnego; Czytelnia medyczna.pl; Borgis - Postępy Fitoterapii 1-2/2005, s. 15-28

2. Bay Area Medical Information (BAMI.us)- Artificial Sweeteners

3.Growing Diabetic and Health Conscious Population Drives the Global Artificial Sweeteners Market, According to New Report by Global Industry Analysts, Inc. San Jose, California (PRWEB) November 12, 2012

4. S. Hume; Low-cal sweeteners feed a $1.5-billion industry; Vancouver SunFebruary 1, 2012

5. J.Borawska; Słodziki - czy na pewno są bezpieczne? ; moja cukrzyca.org.; Maj 2011

6.http://www.extralinie.pl/slodziki.html

7. http://www.zarzyccy.pl/slodziki.html

8.http://www.kruger.pl/pl/oferta/sugarel_stevia.php?product=154

9. http://www.dairyfoods.com/taxonomies/2642-sweeteners

10.http://blog.fooducate.com/2008/12/18/the-unnatural-history-of-sweet-from-sugar-to-stevia/

11.http://www.hermesetas.com/data/en/specialised/sweeteners/history.php