Bakaliowy – korzystny dla zdrowia świat? Nie zawsze!

Bakalie postrzegane są jako produkty korzystne dla zdrowia. Wykorzystywane są często jako drobna, pożywna, bogata w składniki odżywcze przekąska lub dodatek do wypieków i deserów. Często też bakalie znajdują się w mieszankach śniadaniowych zarówno gotowych jak i tworzonych samodzielnie w domu. Sama ich używam i dlatego postanowiłam przyjrzeć się omawianej grupie. Nie uwierzycie, jakie niespodzianki można znaleźć w składzie niektórych produktów ! 

Bakalie na naszym rynku mają mocną pozycję. Generalnie dzielimy je na wszelkiego typu orzechy i nasiona, suszone lub kandyzowane owoce oraz różnego typu owoce i warzywa w postaci chipsów.

Orzechy i nasiona na tak – czysta etykieta

W pierwszej grupie znajdują się: orzechy włoskie, pekan, brazylijskie, orzechy makadamia, orzechy laskowe, orzechy nerkowca, pinii, migdały.

Wśród nasion królują nasiona dyni lub słonecznika. Z moich obserwacji wynika, iż grupa ta jest relatywnie czysta i nie stosuje się w niej żadnych dodatkowych konserwantów czy utrwalaczy. O ile ktoś nie ma alergii można je bezpiecznie przegryzać, bowiem dostarczają wielu cennych składników. W piramidzie żywieniowej produkty te znajdują się na trzecim piętrze, co oznacza, że można je spożywać 1–3 razy dziennie.

Orzechy laskowe, pistacjowe, włoskie i w mniejszym stopniu arachidowe są źródłem niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, białka, błonnika, jak również całej gamy minerałów (potasu, magnezu, wapnia, żelaza) oraz witamin z grupy B i wit. E. Ze względu na kaloryczność (100 g to 600–650 kcal) nie powinniśmy jednak spożywać więcej niż 8-10 sztuk dziennie.

Należy jednak unikać produktów przetworzonych, z dodatkiem soli i innych dodatków smakowych. Orzeszki takie są prażone w olejach (np. palmowym) oraz zawierają nadmierną ilość soli i innych niekorzystnych dodatków.

Warto także wybierać produkty od sprawdzonego producenta oraz zwrócić uwagę żródło pochodzenia, aby uniknąć zakupu produktów z aflatoksynami.   

Kontrowersyjne produkty – suszone i kandyzowane owoce

Najbardziej zaniepokoiła mnie grupa owoce suszone W grupie tej znajdują się m.in. uwielbiana przeze mnie żurawina, morele i śliwki kalifornijskie. Ale także skórka pomarańczowa czy inne owce kandyzowane tj. ananasy czy kiwi.

W tej grupie najbardziej wg mnie najbardziej kontrowersyjna wydaje się być żurawina. Ogólnie jest ona postrzegana jako produkt o właściwościach prozdrowotnych. Jest bogata w wiele wartościowych składników odżywczych. Jest źródłem błonnika i pektyn, witaminy C, A, B1, B2, PP oraz składników mineralnych: żelaza, wapnia, magnezu, fosforu, potasu, jodu. Żurawiny uznane zostały jako jedno z najbogatszych źródeł polifenoli, antocyjanów i garbników, kwasów fenolowych i flawonoidów. Żurawiny zawierają także taniny wykazujące właściwości ściągające i przeciwzapalne. Są często polecane w profilaktyce dróg moczowych, układu sercowo-naczyniowego, pokarmowego czy w profilaktyce antynowotworowej. Może wspomagać odporność.

Jednak ze sprzedawaną żurawiną suszoną jest pewien problem. Żurawina sprzedawana w naszych sklepach jest po prostu skąpana w cukrze lub o zgrozo (!) syropie glukozowo-fruktozowym oraz w niektórych przypadkach oleju słonecznikowym. Jak wiemy, wspomniany wyżej cukier i syrop działają niekorzystnie na nasz organizm.

To co mnie bardzo zdziwiło, iż w np. 100 g torebce jest zaledwie około 50% żurawin. Muszę przyznać, iż jako klientka poczułam się - delikatnie mówiąc - zawiedziona. Do tego dochodzi jeszcze olej słonecznikowy, który zawiera ok. 14% nasyconych kwasów tłuszczowych, zaledwie 18% kwasów jednonienasyconych oraz niekorzystny stosunek kwasów omega 6 do omega 3 (>136:1). To w przypadku chorób sercowo-naczyniowych jest bardzo niekorzystne. 

Kolejnym produktem są śliwki kalifornijskie. Generalnie śliwki są postrzegane jako dobre źródło błonnika pokarmowego, stosowane w zaparciach oraz problemach układu pokarmowego. Można powiedzieć, iż śliwki suszone przewyższają nawet śliwki świeże. Stanowią bogatsze źródło witaminy A (1606 j.m. w 100 g) i posiadają siedmiokrotnie więcej błonnika. Od śliwek świeżych są jednak aż trzy razy bardziej kaloryczne, bowiem mają aż 360 kcal w 100 g. Zawierają jednak dużo żelaza i fosforu, są dobrym źródłem potasu (732 mg/100 g), oraz wapnia (43 mg/100 g). Ich najbardziej znaną cechą są właściwości przeczyszczające, przeciw nadkwasocie oraz regulacja pracy jelit.

Śliwki kalifornijskie suszone w swoim składzie recepturowym bardzo często posiadają jednak olej roślinny oraz substancję konserwującą – kwas sorbowy, który jest dodawany w celu hamowania aktywności enzymów, pleśni i drożdży. Generalnie uważa się, że jest nieszkodliwy dla zdrowia, choć często powoduje reakcje alergiczne tj. kontaktowe zapalenie skóry, rumień oraz inne podrażnienia skóry oraz astmę. Może wywoływać podrażnienia skóry oraz problemy behawioralne. Może być przyczyną zapalenia spojówek u osób noszących soczewki kontaktowe. Oczywiście śliwki kalifornijskie suszone już same w sobie są bardzo kaloryczne, a dodatek oleju tą kaloryczność zwiększa.

Kolejnym produktem z tej grupy są morele. Zawierają one duże ilości beta-karotenu, który zapewnia korzystny wygląd cery i zwiększa jej odporność na promieniowanie słoneczne oraz wspomaga nasze oczy. Wspomagają leczenie nadkwasoty, zapobiegają dolegliwościom wątrobowym i problemom z pęcherzykiem żółciowym. Z uwagi na dużą zawartość potasu, fosforu i żelaza regulują ciśnienie tętnicze i pracę nerek. Morele suszone zawierają też dużo błonnika, co szybko daje poczucie pełnego żołądka. Jednak morele w swoim składzie recepturowym zawierają także olej roślinny, co dodatkowo zwiększa ich kaloryczność oraz substancję konserwującą: dwutlenek siarki.

Oczywiście dwutlenek siarki jest dopuszczony do konserwowania żywności, ale uważa się, iż na niektóre osoby może działać alergizująco. Dwutlenek siarki i siarczyny mogą powodować podrażnienia przewodu pokarmowego, związki te podejrzewane są o promowanie stanów nowotworowych okrężnicy. Badania na zwierzętach wykazały, że długotrwałe przyjmowanie siarczynów, nawet w małych ilościach, obniża ogólną odporność organizmu.

W tej grupie wpiszmy też skórkę pomarańczową. Niestety, zawartość skórki w opakowaniu to tylko 51% (!), pozostała część to najczęściej syrop glukozowo-fruktozowy. O ile w przypadku skórki nikt nie spożywa jej garściami, to jednak do ogólnej kaloryczności w masie ciast i deserów dorzuca swoje dwa grosze kosztownej słodyczy.

Chipsy owocowe i warzywne

Muszę przyznać, iż produkty te nie budzą mojego entuzjazmu. W tej grupie mamy chipsy suszone naturalnie lub chipsy smażone. Suszyć lub smażyć można coraz więcej. Na półkach mamy chipsy z jabłka, marchewki, buraka, papryki, truskawek czy bananów. Dlaczego nie jestem fanką tej grupy?

Po pierwsze spożywanie chipsów moim zdaniem wpływa na niekorzystną zmianę nawyków żywieniowych i unikanie spożywania świeżych owoców i warzyw. Stąd już prosta droga – szczególnie dla dzieci i młodzieży do sięgnięcia po chipsy i chrupki ziemniaczane, które jak wiemy zdrowe nie są. Po drugie, w przypadku chipsów smażonych znacznie zwiększa się ich wartość kaloryczna, co sprzyja otyłości i nadwadze. Po trzecie wydaje mi się że zupełnie bez sensu jest wcinać 15 g paczkę chipsów np. jabłkowych w cenie ok. 2,5 zł za opakowanie, kiedy za tą samą cenę można kupić 1 kg świeżych, soczystych jabłek.

Kochani, wybierajmy z głową. Czytajmy etykiety. Wybór zawsze należy do nas - klientów! 

Pozdrawiam serdecznie,
Joanna